نظر میرسیدعلی همدانی دربارۀ حقوق والدین و فرزندان

یکی از مسائل مورد توجه در جوامع بشری، موضوع تربیت فرزند است. این موضوع که تبیین کنندۀ مناسبات و مسئولیت های والدین دربرابر فرزندان است، توجه بسیاری از بزرگان علم و ادب ملت تاجیک، ازجمله میرسیدعلی همدانی را به خود معطوف داشته است. اگرچه مسئلۀ تربیت فرزند و ارتباط والدین و فرزندان در بسیاری از رساله های سیدعلی همدانی مطرح شده، در این مقاله مطالب مندرج در «ذخیره الملوک» درزمینۀ امور تربیتی مورد توجه قرار گرفته است. «ذخیره الملوک» شامل مقدمه ای کوتاه و ده باب است که باب چهارم آن باعنوان «در حقوق والدین و زوج و زوجه و اولاد و اقارب و اصدقا» شامل پنج قسم است که قسم سوم آن باعنوان «حقوق فرزندان»، دربردارندۀ نظرهای میرسیدعلی دربارۀ تربیت فرزندان است. این بخش با ذکر آیه ای از قرآن دربارۀ نیکویی در حق پدر و مادر آغاز شده و میرسیدعلی در ادامه با ذکر روایاتی به مهم ترین اصول تربیتی اشاره کرده است. حاتم عصازاده که یکی از محققان برجستۀ زندگی و فعالیت میرسیدعلی همدانی است، به محتوای پند و اخلاق در آثار این بزرگوار اعتبار جدی داده است. نگارندۀ این مقاله پس از بررسی محتوای تربیتی «ذخیره الملوک» به این نتیجه رسیده است که اهل پژوهش و تربیت باید مفاهیم تربیتی را از دریای اندیشۀ میرسیدعلی همدانی دریافت کنند و بعد با شرح لغات و توضیح برخی مسائل مشکل فهم، این مفاهیم را به مردم، به خصوص به نوجوانان و جوانان پیشنهاد و تقدیم نمایند.